روش های مختلفی برای آبیاری سبزیجات وجود دارد و هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. لذا با انجام بررسی های لازم باید متناسب با نوع محصول،مساحت زمین و شرایط منطقه ای یکی از این روش ها انتخاب و اجرا شود. اگر شما هم علاقمند هستید در خصوص بهترین روش آبیاری سبزیجات اطلاعات بیشتری کسب کنید؛ دعوت می کنیم در ادامه با سهند آسا همراه باشد.
آبیاری سبزیجات
در بین محصولات کشاورزی سبزیجات و صیفی جات بیشترین نیاز آبی را دارند و برای برداشت محصول با حجم و کیفیت مناسب آبیاری باید به طور مرتب و با فاصله های نزدیک به هم انجام شود. البته آبیاری بیش از اندازه باعث زرد شدن شاخ و برگ سبزیجات و رشد ارتفاع قدی صیفی جات می شود . به همین دلیل مدیریت آبیاری از اهمیت زیادی برخوردار است.
بهترین زمان آبیاری سبزیجات
بهترین زمان آبیاری سبزیجات عصر ها بعد از خنک شدن هوا می باشد تا میزان تبخیر و تعرق به حداقل برسد و تا فردا که دوباره هوا گرم می شود گیاه رطوبت مورد نیاز خود را دریافت کند.
روش های آبیاری سبزیجات
آبیاری سبزیجات معمولا به دو روش کلی سنتی و مدرن انجام می شود که در زیر به تشریح هر یک از آنها می پردازیم.
– آبیاری سنتی سبزیجات
در گذشته وحتی امروزه در برخی مناطق آبیاری سبزیجات به صورت کرتی، جوی و پشته ای و حوضچه ای انجام می شود. این روش ها با وجود اینکه هزینه ی اجرایی زیادی ندارند؛ ولی میزان مصرف آب در همه آنها به شدت بالا است.
آبیاری کرتی سبزیجات
در این روش زمین کشاورزی بعد از آماده سازی با یک شیب ملایم به کرت های بزرگ یا کوچک تقسیم و بذرهای سبزیجات مانند جعفری، تره، اسفناج، نعنا، کاهو و… در آنها کاشته می شود.
از معایب آبیاری کرتی سبزیجات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 1- امکان شستشوی بذرها از روی سطح خاک در آبیاری های اول
- 2- رشدعلف های هرز
- 3-دشواری در وجین کردن علف های هرز
- 4-در خاک‌های سبک امکان تخریب دیواره‌های کرت و در خاک‌های سنگین امکان سله بستن خاک وجود دارد.
آبیاری جوی و پشته ای سبزیجات
در روش نواری یا جوی پشته ای زمین به شکل جوی های هم اندازه درست شده وپر از آب شود و نشاء یا بذر صیفی جاتی مانندگوجه فرنگی، فلفل، بادمجان، خیار و… در قسمت بالای پشته ها کاشت می شود و گیاهان با جذب آب از جویچه ها رطوبت مورد نیاز خود را تامین می کنند.
از معایب روش جوی و پشته ای می توان گفت :
- 1-هدر رفت بیش از اندازه آب
- 2-معمولا گیاهانی که در اول جوی کاشته میشوند؛رطوبت بیشتری نسبت به دیگر گیاهان جذب کنند.
- 3- دشوار و وقت گیر بودن آبیاری
آبیاری حوضچه ای سبزیجات
در این روش که معمولا در حیاط باغچه ها و در مساحت کم اجرا می شود ، به صورت دایره ای با بیل زمین را شخم می زنند و دانه یا نشاء سبزی یا صیفی جات را در وسط آن می کارند و در هر بار آبیاری فقط قسمت کاشته شده را با شلنگ یا آبپاش آبیاری می کنند. به مرور زمان با بزرگ تر شدن گیاه، دایره هم بزرگ تر شده حوضچه ی دور گیاه پر آب می شود.
آبیاری سبزیجات با آبپاش
یکی از روش های آبیاری سنتی باغچه های کوچک استفاده از آبپاش می باشد. با استفاده از این روش می توان عصر ها سبزیجاتی مانند نعنا، ریحان ، جعفری و… که دارای خاک سبک شنی هستند را آبیاری نمود. توجه داشته باشید استفاده از آبپاش برای آبیاری صیفی جاتی مانند گوجه، بادمجان، لوبیا و… مناسب نیست.
آبیاری مدرن سبزیجات
در سال های اخیر کمبود بارندگی ها ، خشک شدن آب چاه ها وآب های جاری باعث شده در بخش کشاورزی با بحران کم آبی مواجه باشیم و مسلما آبیاری به روش سنتی را با مشکل مواجه کرده و نمی توان همانند گذشته از روش های سنتی استفاده کرد. لذا روش های جدیدی معرفی شده که می توان به وسیله ی آنها با کمترین میزان آب حجم وسیعی از زمین های کشاورزی را آبیاری و به سود آوری خوبی در بخش تولیدات کشاورزی دست یافت. از جمله این روش ها می توان به آبیاری بارانی و آبیاری قطره ای سطحی و زیر سطحی اشاره کرد که در تمامی آنها از لوله پلی اتیلن کشاورزی همراه با اتصالات مربوطه استفاده میشود.
آبیاری قطره ای سبزیجات
در این روش آب از طریق لوله های اصلی و فرعی وارد زمین شده و از طریق قطره چکان دقیقا محل ریشه ی گیاهان را آبیاری می کند.در روش آبیاری سطحی لوله های آبیاری و قطره چکان ها بر روی سطح زمین و در روش زیر سطحی در زیر زمین تعبیه می شوند .
مهم ترین مزایای آبیاری قطره ای سبزیجات عبارت است از
- 1- صرفه جویی در مصرف آب
- 2-کاهش مصرف انرژی
- 3- کاهش هزینه های کارگر
- 4- کاهش زمان آبیاری
- 5- کاهش رشد علف های هرز
- 6- جلوگیری از فرسایش خاک
- 7-امکان کودهی و سم پاشی به همراه آبیاری
- 8- توزیع یک نواخت آب
- 9- قابلیت تنظیم زمان آبیاری و مقدار آب
آبیاری قطره ای در باغچه حیاط
آبیاری قطره ای در باغچه های خیلی کوچک حیاط نیز قابل اجراست. در این روش می توان مقدار محدودی لوله ی آبیاری تهیه و با وصل کردن به شیر آب سبزیجات حیاط را با کمترین میزان آب، آبیاری نمود.هزینه ی فیش آب نیز نجومی نمی شود. علاوه بر این سبزیجات کاشته شده در گلدانها را نیز می توان با روش قطره ای آبیاری نمود.
در صورت عدم تهیه نوار آبیاری می توانید از شلنگ معمولی که در اختیار دارید استفاده کنید.فقط مقدار آب را بسیار کم باز کنید و سر شلنگ را با پارچه ای ببندید تا آب به آرامی همانند روش قطره ای سبزیجات را سیراب کند.
آبیاری قطره ای با نوار تیپ
ساده ترین و کم هزینه ترین روش آبیاری سبزیجات و محصولات کشاورزی یک ساله آبیاری با نوار تیپ می باشد. نوار تیپ، نواری نازک انعطاف پذیر از جنس پلی اتیلن است که روی سطح آن دارای سوراخ و پلاک هایی است و آب از آنها بدون نیاز به قطره چکان خارج شده و به پای گیاهان می چکد. این نوار ها یک ساله هستند و قیمت مناسبی دارند و در پایان فصل آبیاری باید جمع آوری شده و از مزرعه خارج شوند.
از مهم ترین مزیت های آبیاری قطره ای با نوار تیپ می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 1-به دلیل نداشتن نازل و قطره چکان قیمت پایین تری نسبت به دیگر روش های قطره ای دارد.
- 2- مشکل گرفتگی قطره چکان ها را ندارد.
- 3- نصب آن بسیار راحت است و نیاز به تخصص خاصی ندارد.
- 4- نیاز به سیستم فیتراسیون ندارد.
- 5- قابل بازیافت هستند.
تنها ایراد این نوار ها این است که فقط یک سال قابل استفاده هستند و در اثر گرمای ناشی از تابش نور خورشید دچار پارگی می شود که با توجه به قیمت پایین محصول استفاده از آنها کاملا به صرفه است.
آبیاری بارانی سبزیجات
در روش بارانی آب از طریق لوله های اصلی و فرعی به زمین کشاورزی رسیده و از طریق آبپاش ها همانند قطرات باران زمین را آبیاری می کند.
مزایای آبیاری بارانی عبارت است از
- 1- صرفه جویی در مصرف آب و کاهش هدر رفت آب
- 2- عدم نیاز به تسطیح زمین
- 3- قابلیت اجرا در زمین های شیب دار
- 4- پخش یکنواخت آب در سطح مزرعه
- 5- امکان کوددهی و سم پاشی به همراه آبیاری
- 6-افزایش سطح تولید
البته آبیاری بارانی در مناطق باد خیز امکان اجرا ندارد. فقط در خاک های سبک استفاده می شود. زیرا در خاک های سنگین رسی باعث ایجاد روان آب می شود و همچنین برای آبیاری گیاهانی که به خیس شدن شاخ و برگ هایشان حساس هستند؛ نمی توان استفاده کرد زیرا باعث بروز قارچ و آفت و سوختن برگ گیاهان در تابستان می شود.
نتیجه گیری
همان طور که پیش تر اشاره کردیم سبزیجات نسبت به سایر محصولات کشاورزی نیاز آبی بیشتری دارند و باید به صورت منظم آبیاری شوند. روش های آبیاری مختلفی نیز وجود دارد که بهترین آنها استفاده از انواع روش آبیاری قطره ای می باشد.
امید است در شرایط کنونی که با بحران کم آبی مواجه هستیم، بتوان با به کارگیری این روش در تمام نقاط کشور تحول عظیمی در بخش آبیاری کشاورزی ایجاد و به تولیدات کشاورزی رونق بیشتری داد.